یکی از مهم‌ترین مراحل در روند استخدام، مصاحبه‌ی شغلی است. در این مرحله، تیمی از مصاحبه کنندگان که معمولا شامل نماینده‌ی منابع انسانی و یک فرد متخصص در شغل مورد نظر است، مجموعه‌ای از سوالات از کارجو می‌پرسند و سوالات روانشناسی در مصاحبه استخدامی اهمیت بسیار زیادی دارند. در نهایت، شایسته‌ترین فرد برای فرصت شغلی مورد نظر، بر اساس پاسخ‌های داده شده به سوالات مصاحبه‌کنندگان، انتخاب می‌شود.
دلیل اهمیت سوالات روانشناسی در مصاحبه‌های شغلی این است که شرکت‌ها تمایل دارند تا افرادی را جذب کنند که از نظر رفتاری و شخصیتی، بیشترین انطباق را با فرهنگ سازمانی شرکت دارند. اگر فرد جدیدی که وارد سازمان می‌شود، از نظر شخصیتی و رفتاری با دیگر پرسنل و جوّ حاکم بر سازمان همخوانی نداشته باشد، می‌تواند عملکرد کل سیستم را با مشکل مواجه کند. بنابراین، سوالات شخصیت‌شناسی حتی از سوالات تخصصی در مصاحبه‌های شغلی اهمیت بیشتری دارند.
مطالب مرتبط: راهنمای جامع مصاحبه استخدامی
در مقاله‌ی پیش رو، در رابطه با سوالات روانشناسی در مصاحبه استخدامی و نحوه‌ی درست پاسخگویی به این سوالات صحبت خواهیم کرد. اگر می‌خواهید مصاحبه‌ی شغلی موفقی داشته باشید، ما را تا انتهای این مقاله همراهی کنید.
انواع سوالات مصاحبه استخدامی و سوالات پرتکرار مصاحبه
پیش از شروع صحبت در رابطه با سوالات روانشناسی که معمولا در جلسات مصاحبه‌ی شغلی از کارجوها پرسیده می‌شوند، بد نیست که با انواع کلی سوالاتی که ساختار هر مصاحبه‌ی شغلی را تشکیل می‌دهند، آشنا شویم. دانستن اینکه هدف مصاحبه کننده از طرح هر پرسش چیست، به شما کمک می‌کند تا بهترین پاسخ را به آن پرسش بدهید. در جدول زیر می‌توانید سه دسته‌ی اصلی سوالات مصاحبه استخدامی و دلیل پرسش آن‌ها را ببینید:
| نوع سوال | هدف از پرسش سوال |
| موقعیتی | مصاحبه‌کننده با طرح چنین سوالاتی تلاش می‌کند که به شما این فرصت را بدهد تا راهکار خود را در موقعیت‌های مختلف و نحوه‌ی مواجهه با این موقعیت‌ها را نشان دهید. ممکن است مصاحبه‌کننده یک مثال پیش روی شما قرار دهد تا رویکرد شما در یک موقعیت فرضی را بسنجد. |
| صلاحیت و شایستگی | هدف از طرح این سوالات بررسی صلاحیت‌ها و شایستگی‌های کارجو مثل تحصیلات، مهارت‌ها و سابقه کار مورد نیاز برای به عهده گرفتن وظایف و مسئولیت‌های جایگاه شغلی مورد نظر است. |
| روانشناسی، رفتاری یا شخصیتی | هدف مصاحبه‌کننده از طرح چنین سوالاتی، شناخت شخصیت کارجو و بررسی تطابق رفتاری و شخصیتی او با فرهنگ سازمانی است. |
توجه داشته باشید که تمامی سوالاتی در جلسات مصاحبه‌ی شغلی از شما پرسیده می‌شوند، در این دسته‌بندی سوالات پرتکرار مصاحبه جای نمی‌گیرند. گاهی اوقات، مصاحبه‌کننده از شما سوالاتی می‌پرسد که ممکن است در چندین دسته قرار داشته باشند یا اینکه در هیچ کدام از این دسته‌بندی‌ها قرار نگیرند. با این حال، دانستن نحوه‌ی جواب دادن به چنین سوالاتی به شما کمک می‌کند تا با اعتماد به نفس و با اطمینان خاطر از اینکه می‌توانید بهترین پاسخ‌ها را به محتمل‌ترین سوالات بدهید، وارد جلسه‌ی مصاحبه شوید.
آشنایی با سوالات روانشناسی در مصاحبه استخدامی
منظور از سوالات روانشناسی (psychological) که معمولا سوالات رفتاری (behavioral) یا شخصیتی (personality) نیز نامیده می‌شوند، سوالاتی است که روی ویژگی‌های شخصیتی و مهارت‌های نرم شما و البته نحوه‌ی رفتار شما در شرایط مختلف، تمرکز دارند. دقت داشته باشید که سوالات روانشناسی موقعیتی ممکن است با دیگر سوالات موقعیتی تفاوت داشته باشند. به عنوان مثال، ممکن است مصاحبه کننده سوالی از شما بپرسد تا بخواهد رویکرد و روش‌های شما (عمدتا از نظر تخصصی و مهارت‌های سخت) در یک وضعیت خاص را بسنجد. چنین سوالی در دسته‌بندی سوالات موقعیتی قرار می‌گیرد و سوال روانشناسی نیست. از طرف دیگر، ممکن است در جلسه‌ی مصاحبه از شما یک سوال مشابه یک سوال موقعیتی پرسیده شود ولی هدف از طرح آن سوال شناخت نحوه‌ی واکنش هیجانی و رفتاری شما به موقعیت‌های مشابه باشد؛ چنین سوالی، مثالی از سوالات روانشناسی در جلسات مصاحبه استخدامی است.
گفته شد که سوالات روانشناسی که در جلسات مصاحبه از کارجویان پرسیده می‌شوند، معمولا روی مهارت‌های نرم نیز متمرکز هستند. اما منظور از مهارت‌های نرم چیست و این مهارت‌ها چه تفاوتی با مهارت‌های سخت دارند؟
مهارت‌های نرم (soft skills) مهارت‌هایی ذاتی هستند که در واقع جزئی از شخصیت شما می‌باشند. این مهارت‌ها را نمی‌توان به راحتی از طریق آموزش دادن در شخصی که فاقد آن‌ها است، ایجاد کرد اما با تمرین کردن، قابل تقویت هستند. چنین مهارت‌هایی معمولا به سختی قابل سنجش می‌باشند و بهترین روش برای سنجش آن‌ها تست‌های روانشناسی و شخصیت‌شناسی است. از جمله مهارت‌های نرم می‌توان به مهارت‌های ارتباطی و میان‌فردی، مدیریت زمان، کار تیمی و … اشاره کرد.
در مقابل، مهارت‌های سخت (hard skills) قرار دارند که کسب آن‌ها بدون آموزش دیدن امکان‌پذیر نیست. سنجش چنین مهارت‌هایی، خیلی راحت‌تر از سنجش مهارت‌های نرم است. از جمله مهارت‌های سخت می‌توان به مهارت‌های نرم‌افزاری، مهارت کار کردن با دستگاه‌های تخصصی و دیگر مهارت‌های تکنیکی اشاره کرد.
هفت دسته‌ی اصلی سوالات روانشناسی در جلسه استخدامی و نحوه‌ی صحیح پاسخگویی به آن‌ها
بر اساس مطالبی که تا اینجا گفته شد، می‌توان سوالات روانشناسی در مصاحبه استخدامی را نیز به دسته‌های کوچکتری تقسیم‌بندی کرد. در جدول زیر، می‌توانید انواع این سوالات و هدف از پرسش آن‌ها را مشاهده کنید:
| نوع سوال روانشناسی | هدف از پرسش آن | نحوه‌ی صحیح پاسخگویی |
| مدیریت زمان | مصاحبه‌کنندگان از شما سوالاتی در رابطه با مدیریت زمان می‌پرسند تا توانایی شما در انجام چندین کار به صورت همزمان، اولویت‌بندی کارها و توان انجام به موقع کارها را بسنجند. | شما در پاسخ به چنین سوالاتی باید طرز تفکر خود در اولویت‌بندی کارها را شرح دهید. به مهارت‌های خود در سازماندهی به عنوان ابزاری مؤثر برای مدیریت زمان، اشاره‌ی ظریفی داشته باشید. |
| قابلیت سازگاری | همیشه چیزها باب میل شما پیش نمی‌روند و کارفرما با طرح چنین سوالی می‌خواهد بداند که نحوه‌ی مواجهه‌ی شما با شرایطی که مطلوبتان نیست چگونه است و آیا می‌توانید خود را با شرایط جدید تطبیق دهید؟ | در پاسخ دادن به چنین سوالاتی باید نشان دهید که حتی اگر تغییر شرایط با موفقیت شما همراه نباشید، سبب رشد و یادگیری شما خواهد شد. |
| غلبه بر چالش‌ها | هدف مصاحبه‌کنندگان از طرح چنین سوالاتی، سنجش استقامت شما در مقابل مشکلات است. آن‌ها می‌خواهند بدانند که شما چگونه با فشار کاری مواجه می‌شوید و آیا قادر خواهید بود تا مشکلات بزرگ را به مسائل کوچک‌تر تقسیم‌بندی کنید یا خیر؟ | بهترین روش برای پاسخ دادن به چنین سوالاتی، تعریف کردن یک داستان شخصی در رابطه با یک موقعیت و چالش خاص است. تلاش نکنید خیلی کلی صحبت کنید بلکه پاسخ خود را با تجربه‌ای که از آن چالش داشته‌اید، خاتمه دهید. |
| انگیزه و ارزش‌ها | پرسیدن سوالاتی در رابطه با انگیزه و ارزش‌های شما به مصاحبه‌کنندگان این امکان را می‌دهد تا سطح علاقه‌مندی و شور و شوق شما برای انجام کارهای محوله به بهترین شکل و پیشرفت در آن جایگاه را بسنجند. | برای جواب دادن به چنین سوالاتی باید پیش از مصاحبه، اطلاعات کافی در رابطه با جایگاه شغلی مورد نظر کسب کرده و جواب‌های خود را با آن تطبیق دهید. جواب شما باید روی انگیزه‌های درونی مثل علاقه‌مندی به شغل معطوف باشد و نه روی انگیزه‌های خارجی مثل پول و وجهه‌ی اجتماعی شغل. |
| مهارت‌های ارتباطاتی | مصاحبه کننده می‌خواهد توانایی شما در انتقال مفاهیم مورد نظر خود به دیگران و نیز، توانایی شما در دریافت پیام‌های دیگران را بسنجد. کسی که نتواند به خوبی در محل کار با دیگران ارتباط برقرار کند کارایی بسیار پایینی خواهد داشت و می‌تواند به سازمان ضربه بزند. | پیش از حاضر شدن در جلسه‌ی مصاحبه، جواب‌هایی از پیش آماده برای چنین سوالی طراحی کنید و بهتر است به مواردی اشاره کنید که در آن‌ها مجبور به برقراری ارتباطات کلامی یا نوشتاری سطح بالا بوده‌اید. |
| کار تیمی | یکی از رایج ترین سوالات روانشناسی در مصاحبه استخدامی، سوالاتی است که هدف از آن‌ها توانایی انجام کار در قالب یک تیم و به صورت هماهنگ با دیگر کارکنان است. | وقتی به چنین سوالاتی پاسخ می‌دهید، خود را به عنوان بخشی از یک تیم که قبلا عضو آن بوده‌اید، توصیف کنید و نقش خود را در آن تیم بیان نمایید. بد نیست که به موفقیت‌های تیمی خود نیز اشاره داشته باشید. |
| رفع مناقشه | هدف مصاحبه‌کنندگان از طرح چنین سوالاتی این است که ببینند توانایی هم‌دلی شما با دیگران چقدر است و آیا می‌توانید از دیدگاه دیگران به مسائل نگاه کنید یا خیر. | برای پاسخ دادن موفق به سوالات مرتبط با تنش در محیط کار، مثالی از موقعیتی بزنید که کنترل مناقشه دست شما بوده است و نیازی نیست که این مثال، حتما یک مثال در محیط کار باشد. هزگر درباره‌ی فردی که با آن دچار مشکل شده‌اید، منفی صحبت نکنید و به این نکته تأکید کنید که شما از اینکه ممکن است گاهی اوقات نظرات اشتباهی داشته باشید، آگاه هستید و بیان کنید که اختلاف‌نظر به معنی عدم توانایی همکاری با یک فرد نیست. |
جمع‌بندی
مصاحبه‌ی استخدامی یک از مهم‌ترین مراحل در فرآیند استخدام و شاید یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی شما باشد. مصاحبه‌کنندگان با طرح سه نوع کلی سوال شامل سوالات موقعیتی، سوالات صلاحیتی و سوالات روانشناسی تلاش می‌کنند تا شایسته‌ترین فردی را که بیشترین تطابق را با فرهنگ سازمانی دارد، انتخاب کنند. سوالات روانشناسی در مصاحبه استخدامی اهمیت بسیار زیادی دارند و خود آن‌ها نیز به انواع مختلفی تقسیم‌می‌شوند. در این مقاله به نحوه‌ی پاسخگویی به این سوالات پرداخته شد. در صورتی که شما نیز در جلسات مصاحبه شغلی با سوالات روانشانسی خاصی رو به رو شده‌اید، تجربه‌ی خود را در بخش نظرات در زیر با ما به اشتراک بگذارید.
منبع
جاب ویژن، بهترین سایت کاریابی و استخدام
دسته بندی :